Το ποδόσφαιρο είναι αγαπημένο άθλημα του λαού, των μαζών, αλλά έχει υμνηθεί από μεγάλες προσωπικότητες της Τέχνης και του Πνεύματος. Ο Σοστακόβιτς το αποκάλεσε «μπαλέτο των μαζών». Ο Γκαλεάνο σε ένα...
καταπληκτικό βιβλίο («Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου») μιλάει για το «περιφρονημένο πόδι» του φτωχόπαιδου που μια μέρα το φιλάει η θεά του ανέμου «και αυτός κάνει τον κόσμο να κρέμεται από μια μπάλα».
Ο Καμί, λάτρης του ποδοσφαίρου, το χαρακτηρίζει «ένα παιχνίδι που επιτρέπει καλύτερα από κάθε τι άλλο να καταλάβεις το χαρακτήρα των ανθρώπων».
Πολλά τα εγκώμια, αλλά περισσότεροι είναι οι αφορισμοί. Παλιότερα, στα νιάτα μας, οι ποδοσφαιρόφιλοι, όταν μιλούσαμε με φίλους πολιτικοποιημένους νέους ή με εκείνους που αγαπούσαν το θέατρο, τον κινηματογράφο, το Πνεύμα (δηλαδή με παιδιά που σε κάποιους -πολλούς- τομείς είχαμε κοινά ενδιαφέροντα), κρύβαμε την αγάπη μας για το ποδόσφαιρο. (Και δεν το συζητάμε: δεν έβγαζες κορίτσι με τίποτα αν σε καταλάβαιναν). Κάτι που σιγά σιγά υποχώρησε, ιδιαίτερα στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, αλλά ουδέποτε έπαψε να υπάρχει.
Αναζητώντας στο αρχείο μου παλιά θέματα για το Παγκόσμιο Κύπελλο, έπεσα πάνω σε ένα αφιέρωμα των Νέων με τίτλο «Το Πνεύμα του Μουντιάλ». Ήταν στις 19 Ιουλίου του 1994, λίγες ημέρες μετά τη λήξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου στις ΗΠΑ και τον καταποντισμό της Εθνικής μας. Σε εκείνο το δημοσίευμα μιλούσαν πέντε άνθρωποι του Πνεύματος. Οι συγγραφείς Νένη Ευθυμιάδη, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Γιώργος Μανιώτης, ο Διονύσης Σαββόπουλος και ο σκηνοθέτης Κώστας Φέρης.
Η αποδοκιμασία περίσσευε. Ο Σαββόπουλος δήλωνε ότι από παιδί δεν συμπαθεί το ποδόσφαιρο και ότι αγάπησε τον κόσμο της μπάλας «τώρα που την έφαγε», ο Μανιώτης μίλησε για την «παντομίμα της κλωτσιάς» και την «πνευματική υπνοβασία», ο Ιάκωβος Καμπανέλλης είπε ότι το Μουντιάλ τον άφησε απαθή και η Νένη Ευθυμιάδη υποστήριξε ότι «το περίφημο πνεύμα του Μουντιάλ μάλλον συμβολίζει το σύγχρονο εξωραϊσμένο πρωτογονισμό». Μόνο ο Κώστας Φέρης έδειξε κάποια συγκατάβαση –φυσικά όχι ενθουσιασμό– για το ποδόσφαιρο.
(Να θυμίσω ότι ο Καμπανέλλης ήταν ο σεναριογράφος της ταινίας «Οι άσσοι του γηπέδου», στην οποία πρωταγωνιστούσαν, παίζοντας τους εαυτούς τους, μεγάλα ποδοσφαιρικά ονόματα της Ελλάδας τις δεκαετίες ’60 και ’70).
Να μερικά αποσπάσματα από το προ 24ετίας θέμα των Νέων:
Διονύσης Σαββόπουλος: Κακή εξέλιξη της γειτονιάς
«Δε συμπαθώ το ποδόσφαιρο. Από παιδί. Είναι η κακή εξέλιξη της γειτονιάς. Καλή εξέλιξη ήταν η μουσική και το μπάσκετ. Στο Μουντιάλ δεν νικήθηκαν μόνο οι ποδοσφαιριστές μας αλλά όλος ο κόσμος της μπάλας, με τα μπουζούκια, την επίδειξη, τους παράγοντες τα ψευτοϊταλικά ρούχα και έπιπλα. Ωστόσο, ποτέ δεν αγάπησα όλον αυτόν τον κόσμο τόσο πολύ όσο τώρα, που την έφαγε (…)»
Γιώργος Μανιώτης: Πνευματική υπνοβασία
«(…) Με τις πάσες και τα γκολ δεν πάει μπροστά το μυαλό. Και αυτό για τους πολλούς που έχουν αποφασίσει να ζουν ως «εξαρτήματα μιας μηχανής», είναι σωτήριο. Συνεχίζεται δηλαδή με ασφάλεια η πνευματική υπνοβασία με την παντομίμα της κλωτσιάς. Έτσι άλλοι χαίρονται που νίκησαν και άλλοι λυπούνται που έχασαν, λες και η νίκη ή ήττα θα ωφελούσε ή και θα έβλαπτε σε κάτι τη μίζερη χαμοζωή τους».
Ιάκωβος Καμπανέλλης: Με άφησε απαθή
«Η υπόθεση Μουντιάλ με άφησε απαθή. Το ποδόσφαιρο, βεβαίως, είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Και το να πεις πως δεν συμφωνείς με αυτό, είναι σα να λες "δεν συμφωνώ με καταιγίδες"».
Νένη Ευθυμιάδη: Εξωραϊσμένος πρωτογωνισμός
«(…) Το περίφημο πνεύμα του Μουντιάλ στην πραγματικότητα προπαγανδίζει και επιβάλλει τη διεθνή παθητικότητα αφού ναι μεν 22 παίκτες μάχονται για τη νίκη, αλλά η υπόλοιπη ανθρωπότητα απλώς κοιτά. Και αν το θέμα σταματούσε στην έννοια του αποσπασματικού θεάματος, η κατάσταση θα ήταν ελέγξιμη –αν όχι απλή. Όμως, ειδικά το ποδόσφαιρο, συστηματικά προκαλεί φαινόμενα τυφλής ομαδοποίησης, μαζικής υστερίας και άκρατου φανατισμού, φαινόμενα δύσκολα κατανοητά μετά την κάμψη των πολιτικών ιδεολογιών και της θρησκείας.(...)
Και από την άλλη πλευρά, ας μην ξεχνάμε πως μετά από εκατονταετίες πολιτισμού συμβολοποιείται ξανά η σωματική ισχύς, έστω και συνδυασμένη με περιφερειακή τεχνική, πως επανέρχονται οι άκαμπτοι νόμοι των δυνατών και των νικητών και πως βάσει αυτών ιδεολογικά κινητοποιούνται ειδωλολατρίες, τοπικισμοί και εθνικισμοί, ενώ η ατομική αντίσταση μέσω της σκέψης αναπόφευκτα υποχωρεί. Με άλλες λέξεις το περίφημο πνεύμα του Μουντιάλ μάλλον συμβολίζει το σύγχρονο εξωραϊσμένο πρωτογονισμό (…)».
Κώστας Φέρης: Πνευματικές συναθροίσεις
«(…) Αν καταφέρουν οι λαοί να εκτονώνονται με ποδοσφαιρικούς ΄΄πολέμους'' και να αποφεύγουν τους αληθινούς τόσο το καλύτερα. Μόνο που για την ώρα μονοπωλούν το ενδιαφέρον οι αγώνες των ποδιών και αδιαφορούν οι εξουσίες για αγώνες της κεφαλής, δηλαδή του πνεύματος. Επειδή όμως αυτή η ανάγκη είναι έμφυτη στον άνθρωπο, θα έρθει σύντομα η ώρα να γίνουν πνευματικές συναθροίσεις των μυριάδων με πρωτοβουλία των ίδιων των πολιτών. Και αυτή τη φορά θα είναι εις βάρος της εξουσίας. Φαίνομαι αισιόδοξος;»...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου