Σχεδόν όλοι οι γενικοί διευθυντές του ΔΝΤ κατηγορήθηκαν για εμπλοκή σε σκάνδαλα, αν και τελικά απαλλάχθηκαν.
Eίναι άραγε τυχαίο το γεγονός ότι σχεδόν όλοι οι γενικοί διευθυντές του ΔΝΤ, κατά παράδοση Ευρωπαίοι, κατηγορήθηκαν για εμπλοκή σε υποθέσεις διαφθοράς, οικονομικά, πολιτικά και άλλα σκάνδαλα, έστω κι αν απαλλάχθηκαν τελικά;
Δύσκολο να απαντήσει κανείς αρνητικά, όταν γνωρίζει τη «βρόμικη δουλειά» που διεκπεραιώνει για λογαριασμό της «τοκογλυφικής Διεθνούς» το ΔΝΤ, συναλλασσόμενο συχνά με διεφθαρμένες κυβερνήσεις και αργυρώνητους τεχνοκράτες που έχουν καταστρέψει τις χώρες τους.
Μπουένος Αϊρες, 2002: Διαδηλωτές οργισμένοι με τις πολιτικές του ΔΝΤ καίνε αμερικανικές σημαίες έξω από το ξενοδοχείο που φιλοξενεί τους απεσταλμένους του Ταμείου. Η ιστορία σήμερα επαναλαμβάνεται. Ως γνωστόν, η αντιπρόεδρος Κριστίνα Κίρχνερ-Φερνάντες προειδοποίησε πρόσφατα ότι δεν πρόκειται να πληρωθεί το δάνειο του ΔΝΤ, εάν η Αργεντινή δεν ξεπεράσει την ύφεση
Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά. Θυμίζουμε λοιπόν:
■ Η Κριστίν Λαγκάρντ κατηγορήθηκε ότι ως υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Σαρκοζί με χειρισμούς της είχε προκαλέσει ζημιά 400 εκατ. ευρώ στο γαλλικό Δημόσιο, που επιδικάστηκε ως αποζημίωση στον επιχειρηματία Μπερνάρ Ταπί. Το γαλλικό δικαστήριο την έκρινε ένοχη εξ αμελείας, αλλά το ΔΝΤ αποφάσισε ότι η Λαγκάρντ αξίζει την εμπιστοσύνη του μέχρι τέλους της θητείας της.
Ντομινίκ Στρος-Καν
■ Ο προκάτοχός της, Ντομινίκ Στρος-Καν, ως γνωστόν έχασε την εμπιστοσύνη του Ταμείου μετά τη σύλληψή του για σεξουαλική επίθεση εις βάρος καμαριέρας σε ξενοδοχείο της Νέα Υόρκης. Αν και τελικά απαλλάχθηκε, πρόσθεσε στην άθλια φήμη του ΔΝΤ ένα επιπλέον στίγμα για τη σχέση εξουσίας και σεξουαλικής βίας.
 |
| Ροντρίγκο Ράτο |
■ Ο Ροντρίγκο Ράτο, γενικός διευθυντής του ΔΝΤ μεταξύ 2004 και 2007, εκτίει από το 2018 ποινή φυλάκισης 4,5 χρόνων, καταδικασμένος για απάτη ως επικεφαλής της κρατικής τράπεζας Bankia, με φοροδιαφυγή και ξέπλυμα 27 εκατ. ευρώ μέσω πιστωτικών καρτών.
 |
| Χορστ Κέλερ |
■ Ο προκάτοχος του Ράτο, ο Γερμανός Χορστ Κέλερ, μετέπειτα πρόεδρος της Γερμανίας, φαίνεται ότι άντλησε τα σωστά διδάγματα από τη θητεία του ως επικεφαλής του ΔΝΤ για τη συνάρτηση οικονομικού και στρατιωτικού ιμπεριαλισμού, όταν δήλωσε ότι η στρατιωτική εμπλοκή της Γερμανίας στο Αφγανιστάν προωθεί τα οικονομικά της συμφέροντα. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί γιατί είπε φωναχτά κάτι προφανές…
 |
| Μισέλ Καμντεσί |
■ Στο «πάνθεον» των δυσωδών ηγεσιών θα μπορούσε να προστεθεί και ο Μισέλ Καμντεσί, ο μακροβιότερος διευθυντής του ΔΝΤ (από το 1987), που παραιτήθηκε το 1999, δύο χρόνια πριν λήξει η τρίτη θητεία του, υπό το βάρος σφοδρών επικρίσεων για τον ρόλο του στην κρίση των ασιατικών οικονομιών, στην Ινδονησία του δικτάτορα Σουχάρτο και, πάνω απ’ όλα, στο φιάσκο της Αργεντινής, το οποίο ο Καμντεσί ήθελε να επιβάλει ως το απόλυτο success story του Ταμείου. Μόλις το 2011 ο Καμντεσί αναγνώρισε ότι το ΔΝΤ έκανε «ηλιθιότητες» τη δεκαετία του 1990.
■ Γνήσιο παράδειγμα της «περιστρεφόμενης πόρτας», η νυν γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, δεν φαίνεται να ξεφεύγει από τον κανόνα του «γκρίζου» παρελθόντος. Πρώτα, γιατί για να οριστεί στη θέση αυτή το Ταμείο χρειάστηκε με φωτογραφική διάταξη να αλλάξει το καταστατικό του που όριζε από το 1951 ως όριο ηλικίας για την ανάληψη της θέσης τα 65 χρόνια (η Γκεοργκίεβα είναι 66). Και δεύτερον, γιατί όπως έχει γράψει η «Εφ.Συν.» (24/8/2019), έχει ερευνηθεί για σχέσεις της ίδιας με τις βουλγαρικές μυστικές υπηρεσίες στην προ του 1989 περίοδο και της οικογένειάς της με επιχειρηματικούς ομίλους συνδεδεμένους με τη μαφία.
Η αποτίμηση μιας εξαιρετικά δύσκολης σχέσης
Του Δημήτρη Λιάκου*
Η δανειακή σχέση του ΔΝΤ με την Ελλάδα ξεκίνησε στις αρχές του 2010 λόγω του ισχυρού ενδεχομένου της άτακτης χρεοκοπίας της χώρας εξαιτίας της αδυναμίας πρόσβασης στις κεφαλαιαγορές. Το δομικό έλλειμμα ενός μηχανισμού παροχής βοήθειας στις χώρες-μέλη της ευρωζώνης και η ευρωπαϊκή «απειρία» αντιμετώπισης παρόμοιων καταστάσεων είχαν συνέπεια την ενεργοποίηση του ΔΝΤ εντός της Ε.Ε.
Στην ελληνική περίπτωση το ΔΝΤ εφάρμοσε, όπως παντού, τη γνωστή τακτική της μίας και μοναδικής συνταγής, νεοφιλελεύθερης λογικής, με κύριο άξονά της την εσωτερική υποτίμηση.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας δεν συμπεριλήφθηκαν ως δεδομένα στον σχεδιασμό του προγράμματος, ενώ οι εμφανείς αδυναμίες του καλύφθηκαν πίσω από μια επικοινωνιακή καταιγίδα για τεμπέληδες και διεφθαρμένους Ελληνες, αναφυλακτικούς στις αλλαγές και αδύναμο πολιτικό σύστημα. Βασικό δομικό λάθος, που αρκετοί τόνιζαν, η απουσία της αναδιάρθρωσης του χρέους, που όταν πραγματοποιήθηκε με εξαιρετικά ατελή και εν τέλει αναποτελεσματικό τρόπο, δύο χρόνια μετά, ήταν αργά.
Ο σχεδιασμός των δύο πρώτων προγραμμάτων ήταν ευθύνη του ΔΝΤ, που έριξε το βάρος στη δημοσιονομική προσαρμογή και την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας. Αυξήσεις φορολογικών συντελεστών, εφαρμογή νέων μέτρων, μείωση μισθών και συντάξεων, απορρύθμιση της αγοράς εργασίας με ταυτόχρονη αποδυνάμωση των εργασιακών δικαιωμάτων αποτέλεσαν τα βασικά κεφάλαια της νέας πραγματικότητας που επέφερε η έλευση του ΔΝΤ. Η αλλαγή σελίδας της οικονομίας συντελέστηκε, με ορισμένα θετικά, αλλά κυρίως αρνητικά αποτελέσματα επιφέροντας σημαντικότατες συνέπειες στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας.
Ανεργία σε δυσθεώρητα ύψη, διόγκωση δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, φτωχοποίηση και περιθωριοποίηση μεγάλου μέρους της κοινωνίας, ελλείψεις σε κοινωνικές υπηρεσίες, έκρηξη ανισοτήτων, brain drain κ.ά. Το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 25%, θυμίζοντας χώρα που μόλις βγήκε από εμπόλεμη κατάσταση, ενώ η κοινωνική συνοχή προσέγγισε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, γεγονός που με τη σειρά του προκάλεσε συγκλονιστικές πολιτικές εξελίξεις.
Αντιθέτως, μεταρρυθμίσεις που είχε ανάγκη η χώρα, όπως ο εκσυγχρονισμός του Δημοσίου, η μείωση της γραφειοκρατίας, η επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης κ.ά., δεν ήταν πρώτες προτεραιότητες, με αποτέλεσμα ακόμα και σήμερα να αποτελούν επιτακτικές ανάγκες. Οι μεταρρυθμίσεις έγιναν συνώνυμο των επίπονων περικοπών και απαιτήθηκε αρκετός χρόνος για να ανακτήσουν το νόημά τους και τη συνεπακόλουθη αναγκαιότητά τους.
Από το 2014 το ΔΝΤ δεν προχώρησε σε καμία εκταμίευση, με αποτέλεσμα την πρωτοκαθεδρία να αναλάβουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί. Ωστόσο, το γεγονός ότι σημαντικές χώρες, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, είχαν μεταδώσει στα εσωτερικά ακροατήριά τους ως αναγκαία συνθήκη την παρουσία του ΔΝΤ στα προγράμματα προσαρμογής, τού έδωσε έναν μη αναλογικό αλλά εξόχως σημαντικό ρόλο.
Η συνεχής υποτίμηση των πραγματικών μακροοικονομικών και δημοσιονομικών δεδομένων και οι εμμονές τόσο σε εξόχως πολιτικά ζητήματα, π.χ. εργασιακά, όσο και σε δευτερευούσης σημασίας ήταν χαρακτηριστικά σημεία μιας εξαιρετικά δύσκολης συνύπαρξης και του βαθμού δυσκολίας στις διαπραγματεύσεις.
Κορυφαία αρνητική στιγμή, ο εκβιασμός για τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων μετά τη λήξη του 3ου προγράμματος (μειώσεις προσωπικών διαφορών στις συντάξεις και αφορολογήτου), που τελικώς δεν εφαρμόστηκαν, καθώς εξέλιπε ο ελάχιστος βαθμός αναγκαιότητάς τους. Ενδεικτικό της στάσης του, η ουσιαστική εγκατάλειψη της προσπάθειας για μεγαλύτερη αναδιάρθρωση του χρέους, που τελικά επετεύχθη λόγω των οργανωμένων προσπαθειών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και της αναγνώρισης από την πλευρά των Ευρωπαίων των προσπαθειών και των θυσιών των Ελλήνων καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας.
Ανακεφαλαιώνοντας, θα έδινα ελάχιστες πιθανότητες να χαρακτήριζε κάποιος θετική την εμπειρία της ενεργού συμμετοχής του ΔΝΤ στα ελληνικά δρώμενα. Και στην ελληνική περίπτωση, όπως στα περισσότερα πράγματα, τη διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι και δυστυχώς επικράτησαν οι πιο ακραίοι που οδήγησαν πολλές φορές τις καταστάσεις σε οριακό σημείο.
Το ΔΝΤ θα πρέπει να αναθεωρήσει τη στάση του και τη συνολική στρατηγική του προκειμένου να ικανοποιεί τον πρωταρχικό στόχο του τη στιγμή της δημιουργίας του. Οι πρόσφατες θέσεις του για τις ανισότητες και τη φορολόγηση του πλούτου μπορεί να προκάλεσαν τη θυμηδία των περισσοτέρων, ωστόσο, αν συνεχιστούν, μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της συνολικής του εικόνας.
* Τέως υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου