O Ζακ Ρανσιέρ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris VIII και στην École Νormale Supérieure αναφέρεται στη «Σκέψη του Παρόντος» και ειδικότερα στο παρόν που σκιαγραφείται από την κατάσταση της Ελλάδας στην Ευρώπη σήμερα. Στο επίκεντρο της σκέψης του Ρανσιέρ βρίσκονται οι έννοιες της ισότητας και της χειραφέτησης. Συνδέεται με τη θεωρία του συμβάντος που έχει διατυπωθεί από τον φιλόσοφο Αλέν Μπαντιού. Τα αποσπάσματα που ακολουθούν, σε μετάφραση της Δάφνης Μπουνάνου, είναι από τη διάλεξή του στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 30 Ιανουαρίου του 1914 και περιέχονται στο περιοδικό «αληthεια», τεύχος 8, φθινόπωρο 2015.
«Η οικονομική κρίση», γράφει ο Ρανσιέρ,«γίνεται μια κοινωνική κρίση, μια ασθένεια της κοινωνίας και μια πάθηση που απαιτεί την παρεμβαση του γιατρού. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι οι γιατροί της κρίσης δεν είναι παρά οι ίδιοι οι συνταγογράφοι της, εκείνοι που διευθύνουν την παραγωγή του πλούτου και καταστρέφουν ό,τι παρεμποδίζει την ανάπτυξή της. Αυτό που αποκαλούμε σήμερα κρίση δεν είναι παρά η ίδια η λογική του συστήματος που προγραμματίζει σε παγκόσμιο επίπεδο τους τρόπους για να μειωθεί το κόστος εργασίας με στόχο την αύξηση των κερδών. Η «ασθένεια» της κρίσης είναι απλά και μόνο η ομαλή και υγιής λειτουργία ενός συστήματος εκμετάλλευσης. Το διπλό όφελος αυτής της μορφής κανονικότητας που αποκαλείται κρίση είναι η επικύρωση της εξουσίας των γιατρών-κυβερνώντων που κλήθηκαν να θεραπεύσουν την ασθένεια, δηλαδή να ενισχύσουν το σύστημα εκμετάλλευσης που έχει ονομαστεί κρίση και η απόδοση της ευθύνης της "ασθένειας στα ίδια της τα θύματα ως χρέος".
«Το χρέος ανάγεται έτσι σε έναν κανονικό συντελεστή στη ζωή του οικονομικού συστήματος και ταυτόχρονα μετασχηματίζεται σε ηθική παθολογία, σε ηθικό παράπτωμα για τα άτομα και τους λαούς. Το ζήτημα της ιδιοποίησης του χώρου και του χρόνου βρέθηκε στο επίκεντρο των πρόσφατων κινημάτων, από την αραβική άνοιξη μέχρι το ισπανικό κίνημα της 15ης Μαΐου, από το Occupy Wall street, μέχρι την κατάληψη της πλατείας Συντάγματος ή του πάρκου Γκεζί στην Ινσταμπούλ. Δεν είναι τυχαίο ότι η λέξη κατάληψη έπαιξε έναν κυρίαρχο λόγο σε όλα αυτά τα κινήματα. Πρόκειται για μία λέξη που θυμίζει ότι όλα τα θέματα ισότητας και ανισότητας συνδέονται με τους τρόπους κατανομής των χώρων και των χρόνων. Η κατάληψη μετατρέπει το χώρο κυκλοφορίας και διέλευσης σε τόπο παρουσίας ενός λαού, σε αντίθεση με το λαό που αποκτά υπόσταση μέσα από τις κοινοβουλευτικές συνελεύσεις και τις κυβερνήσεις».
Ο όρος κρίση θεωρεί ότι περιγράφει μια ιστορική αναγκαιότητα, σχεδόν αναπόφευκτη. Η κρίση ισχυρίζεται ότι δεν είναι τίποτε άλλο από μια μορφή αυτού που ο Μαρξ αποκαλούσε πάλη των τάξεων και πρέπει να σκεφτούμε και να επαναπροσδιορίσουμε το σήμερα με αυτούς τους όρους: της ταξικής πάλης και της διαίρεσης. Τα σύγχρονα κινήματα πρέπει ωστόσο να επαναπροσδιορίσουν την ταξική πάλη χωρίς απαραίτητα να ταυτίσουν το σύγχρονο προλεταριάτο με τους εργάτες στα εργοστάσια. Επισημαίνει ότι «η ελληνική διατύπωση που υιοθέτησε το κίνημα στην Ελλάδα «Να μη ζήσουμε σαν δούλοι» σημαίνει ότι καλούμε στη δημιουργία ενός άλλου τρόπου ζωής που να έρχεται σε ρήξη με τον τρόπο ζωής που συνδέει την καθημερινότητα του καθενός με τη λογική ενός συστήματος κυριαρχίας. Η ιστορία μας διδάσκει πως οι νέοι κόσμοι του εφικτού γεννιούνται συχνά σε λίγες μέρες όπου η κανονική ροή του χρόνου διακόπτεται και η κανονική κατανομή του εφικτού και του ανέφικτου κλονίζεται.
Ενδιαφέρον έχει ο εντοπισμός ότι «τα πρόσφατα κινήματα, κυρίως στην Ελλάδα έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στην οικοδόμηση του μέλλοντος εντός του παρόντος, έδωσαν δηλαδή βάρος στην ένταξη των πλεονεκτημάτων που προσφέρει ένα συνεταιριστικό κατάστημα, ένα δωρεάν κέντρο περίθαλψης ή μια κοινωνική συλλογική κουζίνα σεένα ευρύτερο εγχείρημα: τη σύσταση ελεύθερων κοινωνικών χώρων», δηλαδή μορφών που παράγουν αποκλίνουσες χρονικότητες. Δεν πρόκειται μόνο για μοντέλα μιας μελλοντικής κοινωνίας, αλλά για τωρινά εργαλεία μιας πάλης που είναι μια σύγκρουση χώρων και χρόνων. Αποτελούν μορφές κατάφασης μιας συλλογικής ικανότητας για οργάνωση της ζωής που διαψεύδουν την απλουστευτική αντίθεση ανάμεσα στις στρατηγικές πάλης εντός του παρόντος και στις ουτοπίες του μέλλοντος».
Αυτές οι πρακτικές της αλληλοβοήθειας στη χώρα μας και η συμπόνοια στους μετανάστες είναι η αριστερή απάντηση του λαού παρά την πολιτική που επιβάλλεται από τα μνημόνια. Παρά τα προβλήματα, και το γεγονός ότι ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ είναι θυμωμένος από την οικονομική δυσπραγία και ανεργία, αποτελεί γεγονός ότι η αριστερά στην Ελλάδα αποσόβησε το φόβο του σωβινισμού, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού και διαμόρφωσε μια άλλη ηθική αν και η παραμονή της στην εξουσία υπό συνθήκες μνημονίων υπονομεύει τα ιδανικά της. Η κυριαρχία ωστόσο αντιδιαστέλλεται προς τη δημοκρατία. Βάση της δημοκρατικής κρίσης είναι η ευμενής υποδοχή του άλλου, ως τρόπος διάρρηξης του κύκλου της νομιμοποίησης της κυριαρχίας. Ο άνθρωπος της Αριστεράς, έχει την ηθική και την κοινωνική ευαισθησία και εμπιστοσύνη στη δυνατότητα των ατόμων, μέσα από αλληλοβοήθεια και συλλογική δράση, να αλλάξουν ριζικά τον κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου