Mpelalis Reviews

Mpelalis Reviews

Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2024

Υπερβάλλουσα θνησιμότητα: Γιατί τα εμβόλια κατά του κορονοϊού δεν μπορούν να αποκλειστούν ως αιτία


Αναλύουμε την υπερβάλλουσα θνησιμότητα και τη σχέση της με τα εμβόλια κατά του κορονοϊού.

Günter Kampf
*

Τα δεδομένα από την Αγγλία δείχνουν: Η θνησιμότητα εκτός της Covid-19 ήταν σε ορισμένες περιπτώσεις σημαντικά υψηλότερη μεταξύ των εμβολιασμένων ατόμων κατά τη διάρκεια της πανδημίας από ό,τι μεταξύ των ανεμβολίαστων ατόμων.
Γιατί αυτό δεν διερευνάται περαιτέρω; 
Ο εμβολιασμός κατά του κορονοϊού αποτέλεσε – και σε ορισμένες περιπτώσεις αποτελεί ακόμη – αντικείμενο έντονης διαμάχης. Το ερώτημα για το ποια επίδραση είχε ο εμβολιασμός στη θνησιμότητα παραμένει επιστημονικά αναπάντητο από δύο απόψεις.
Πρώτον, απέτρεψε ο εμβολιασμός τους θανάτους από τη Covid-19, δηλαδή είχε κάποιο όφελος για την υγεία; Δεύτερον, προκάλεσε ο εμβολιασμός θανάτους εκτός της Covid-19, δηλαδή προκάλεσε βλάβη στην υγεία;
Από το 2021 παρατηρείται σε πολλές δυτικές χώρες εμφανής υπερβάλλουσα θνησιμότητα. Αυτό ισχύει και για τη Γερμανία. Ωστόσο, δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των επιστημόνων σχετικά με τις πιθανές αιτίες. Τα δεδομένα από τη Γερμανία δείχνουν μια διαχρονική συσχέτιση με τη χορήγηση των εμβολίων για τη Covid-19, πλην όμως μια συσχέτιση δεν αποτελεί απόδειξη αιτιότητας, απλώς μια σημαντική ένδειξη.

Αλληλοαντικρουόμενες μελέτες 
Τα μέσα ενημέρωσης ισχυρίζονται επανειλημμένα ότι ο εμβολιασμός κατά του κορονοϊού «έσωσε εκατομμύρια ζωές». Ορισμένοι επιστήμονες περιγράφουν επίσης σημαντική μείωση των θανάτων από την Covid-19 στην ομάδα των εμβολιασμένων. Μια μελέτη μοντελοποίησης από το 2022 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Lancet Infectious Diseases, για παράδειγμα, αναφέρει ότι μεταξύ 8 Δεκεμβρίου 2020 και 8 Δεκεμβρίου 2021, σώθηκαν ζωές της τάξης των 14,4 εκατομμυρίων σε 185 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Η υπόθεση αυτή αυξήθηκε σε 19,8 εκατομμύρια θανάτους που αποτράπηκαν από τη Covid-19, όταν η υπερβάλλουσα θνησιμότητα χρησιμοποιήθηκε ως εκτίμηση της πραγματικής έκτασης της πανδημίας. 
Από την άλλη πλευρά, Καναδοί επιστήμονες δημοσίευσαν μια λεπτομερή έκθεση χωρίς τη συνήθη διαδικασία αξιολόγησης από ομοτίμους, στην οποία ανέλυσαν δεδομένα για τη συνολική θνησιμότητα από 125 χώρες μεταξύ 2020 και 2023. Για την περίοδο αυτή, υπολόγισαν την υπερβάλλουσα θνησιμότητα σε 30,9 εκατομμύρια ανθρώπους.
Αφού ανέλυσαν τη συσχέτιση μεταξύ των θανάτων και των δόσεων εμβολίου που χορηγήθηκαν για 78 χώρες έως τον Δεκέμβριο του 2022, οι συγγραφείς εντόπισαν ότι 16,9 εκατομμύρια θάνατοι σχετίζονται με τα εμβόλια Covid-19.
Η φαινομενικά τραγελαφική ασυμφωνία μεταξύ των αποτελεσμάτων αυτών των δύο μελετών αφήνει αναπάντητα τα ερωτήματα σχετικά με το πόσοι θάνατοι από τη Covid-19 θα μπορούσαν πραγματικά να αποφευχθούν από τον εμβολιασμό ή, αντίθετα, πόσοι θάνατοι προκλήθηκαν από τον εμβολιασμό.
Στην πραγματικότητα, ο εμβολιασμός ενάντια στη Covid-19 έχει αποδεδειγμένα οδηγήσει σε θανάτους. Αυτό αναφέρθηκε για πρώτη φορά στη Νορβηγία το 2021, αφού ηλικιωμένοι πολίτες σε οίκους ευγηρίας πέθαναν μετά τον εμβολιασμό και η αιτία θανάτου προσδιορίστηκε με αυτοψία σε 100 από αυτούς. Ο εμβολιασμός ήταν πιθανότατα η αιτία θανάτου σε δέκα από αυτούς και πιθανώς η αιτία θανάτου σε άλλους 26 τροφίμους του γηροκομείου, οπότε οι συγγραφείς τάχθηκαν υπέρ της εξατομικευμένης απόφασης εμβολιασμού των ηλικιωμένων με βάση τις υποκείμενες παθήσεις τους.
Μια ομάδα εργασίας από την Ιταλία ανέφερε επίσης 38 θανάτους μετά από εμβολιασμούς με το εμβόλιο έναντι της Covid-19 το 2021, οι οποίοι επιβεβαιώθηκαν με αυτοψία. Σε αυτή την ανασκόπηση, οι κύριες αιτίες θανάτου ήταν η θρόμβωση και η αιμορραγία. Επομένως, δεν είναι καθόλου παράλογο να θεωρηθούν οι εμβολιασμοί με το εμβόλιο για τη Covid-19 ως πιθανή αιτία όσον αφορά τη γενική υπερβάλλουσα θνησιμότητα.
Πέρυσι, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Αγγλίας δημοσίευσε πίνακες με το προσαρμοσμένο στην ηλικία ποσοστό θνησιμότητας ανά 100.000 κατοίκους. Τα σύνολα δεδομένων ξεκινούν τον Απρίλιο του 2021 και τελειώνουν τον Μάιο του 2023, παρέχοντας μια πολύ ενδιαφέρουσα και αποχρωματισμένη εικόνα της θνησιμότητας κατά τη διάρκεια αυτών των 26 μηνών.
Παρουσιάζεται τόσο το γενικό ποσοστό θνησιμότητας, το οποίο επιπροσθέτως διαχωρίζεται σε θανάτους από Covid-19 και σε θανάτους χωρίς Covid-19, καθώς και περαιτέρω υποδιαιρείται ανάλογα με τον αριθμό των δόσεων εμβολίου που έχουν ληφθεί (0, 1, 2, 3 ή 4). Δεν γνωρίζω συγκρίσιμα σύνολα δεδομένων από άλλες χώρες, και της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης.

Αντίθετα με τις προσδοκίες: η χορήγηση εμβολίων έναντι της Covid-19 επηρεάζει τη θνησιμότητα από άλλες εκτός Covid-19, αιτίες
Τι αποκαλύπτει η ανάλυση των μοναδικών δεδομένων από το Ηνωμένο Βασίλειο; Πρώτα απ’ όλα, μπορεί να εξαχθεί ως συμπέρασμα ότι: Εάν η χορήγηση του εμβολίου μείωνε τη θνησιμότητα από τη Covid-19, αυτό θα ήταν το ιατρικά επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ταυτόχρονα, θα περίμενε κανείς ότι η χορήγηση εμβολίου Covid-19 δεν θα είχε καμία επίδραση στη θνησιμότητα από αιτίες εκτός της Covid.
Η ανάλυση των δεδομένων δείχνει την ακόλουθη εικόνα: Το ποσοστό θνησιμότητας Covid-19 μεταξύ των μη εμβολιασμένων σε όλες τις ηλικιακές ομάδες ήταν μεταξύ 46 και 649 ανά 100.000. Τα ποσοστά θνησιμότητας των μερικώς εμβολιασμένων κυμάνθηκαν γύρω από τις τιμές των μη εμβολιασμένων, ενώ οι πλήρως εμβολιασμένοι είχαν συγκριτικά χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από τη Covid-19 κατά τους πρώτους οκτώ μήνες (Σχήμα 1).
Προς το χειμώνα του 2021/2022, ωστόσο, δεν υπήρχαν πλέον σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών αυτών ομάδων, με εξαίρεση μια αιχμή τον Ιανουάριο του 2022 μεταξύ των μερικώς εμβολιασμένων. Επομένως, η συνολική εικόνα εδώ είναι σε μεγάλο βαθμό εντός του αναμενόμενου εύρους και φαίνεται να διακρίνεται ένα ορισμένο προστατευτικό αποτέλεσμα, ακόμη και αν η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του
εμβολιασμού και του ποσοστού θνησιμότητας Covid-19 παραμένει ασαφής.


Η πράσινη καμπύλη αντιστοιχεί στους μη εμβολιασμένους. Οι υπόλοιπες κατά σειρά σε 1, 2, 3 και 4 δόσεις εμβολίων 
Διάγραμμα 1: Ηλικιακά τυποποιημένα ποσοστά θνησιμότητας από Covid-19 ανά 100.000 στην Αγγλία ανάλογα με την κατάσταση εμβολιασμού- τα ποσοστά για τους μη εμβολιασμένους χρησιμοποιούνται ως σημείο αναφοράς- τα περιστατικά συμπεριλήφθηκαν εφόσον μια δόση εμβολίου είχε χορηγηθεί τουλάχιστον 21 ημέρες πρινστοιχεία από το Γραφείο Εθνικών Στατιστικών, Αγγλία.

Η θνησιμότητα λόγω αιτιών εκτός Covid-19 (Σχήμα 2) μεταξύ των μη εμβολιασμένων κυμάνθηκε από 902 έως 1956 ανά 100.000, σημαντικά υψηλότερη από τη θνησιμότητα λόγω Covid-19. Τον Ιούνιο του 2021, δηλαδή λίγο μετά την έναρξη της εκστρατείας εμβολιασμού, το ποσοστό θνησιμότητας από αιτίες εκτός Covid-19 μεταξύ των μεμονωμένα εμβολιασμένων ήταν περίπου 6295 ανά 100.000 και ήταν πολλαπλάσιο από το ποσοστό μεταξύ των ανεμβολίαστων με 1486. Το ποσοστό παρέμεινε σταθερά υψηλότερο μεταξύ των μεμονωμένα εμβολιασμένων μέχρι το τέλος της περιόδου παρατήρησης.
Οι πλήρως εμβολιασμένοι παρουσίασαν χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από αιτίες εκτός της Covid-19 από τους μη εμβολιασμένους μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021, αλλά η εικόνα αντιστράφηκε αργότερα. Τον Δεκέμβριο του 2021, το ποσοστό θνησιμότητας από αιτίες εκτός της Covid-19 μεταξύ των πλήρως εμβολιασμένων τουλάχιστον πριν από έξι μήνες ήταν περίπου 4.400 ανά 100.000, ενώ το ποσοστό για τους μη εμβολιασμένους ήταν περίπου 1.497 ανά 100.000.
Και εδώ, το ποσοστό θνησιμότητας εκτός του Covid-19 μεταξύ των πλήρως εμβολιασμένων παρέμεινε υψηλότερο μέχρι το τέλος της περιόδου παρατήρησης. Η συνολική εικόνα εδώ είναι πολύ έξω από το αναμενόμενο εύρος (αυτό που αναμενόταν: καμία συσχέτιση μεταξύ εμβολιασμού και θνησιμότητας εκτός Covid-19), παρόλο που η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ εμβολιασμού και θνησιμότητας εκτός Covid-19 παραμένει και εδώ ασαφής.


Η πράσινη καμπύλη αντιστοιχεί στους μη εμβολιασμένους. Οι υπόλοιπες κατά σειρά σε 1, 2, 3 και 4 δόσεις εμβολίων
Διάγραμμα 2: Ηλικιακά τυποποιημένα ποσοστά θνησιμότητας από μη-Covid-19 ανά 100.000 στην Αγγλία ανά κατάσταση εμβολιασμού- τα ποσοστά των μη εμβολιασμένων χρησιμοποιούνται ως σημείο αναφοράς- οι περιπτώσεις συμπεριλήφθηκαν εφόσον μια δόση εμβολίου χορηγήθηκε τουλάχιστον 21 ημέρες πριν- «Δόση 2»: σημαίνει ότι η δεύτερη δόση χορηγήθηκε το πολύ έξι μήνες πριν– «Δόση 2 (> 6 μ.)»: σημαίνει ότι η δεύτερη δόση χορηγήθηκε περισσότερο από έξι μήνες πριν– στοιχεία από το Γραφείο Εθνικών Στατιστικών, Αγγλία.

Επιπλέον: Στην Αγγλία, παρατηρήθηκε απότομη αύξηση της θνησιμότητας από μη κολοβακτηρίδια μεταξύ των ηλικιωμένων κατά τους τρεις πρώτους μήνες μετά τον εμβολιασμό, η οποία αντανακλάται με χρονική υστέρηση στις άλλες ηλικιακές ομάδες, όπου οι ηλικιωμένοι πολίτες εμβολιάστηκαν πρώτοι και οι νεότεροι εμβολιάστηκαν αργότερα.

Ιατρικώς εύλογες εξηγήσεις
Η αναφορά στον εμβολιασμό ως πιθανή αιτία αυξημένης θνησιμότητας πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Ιδιαίτερα δεδομένου ότι υπάρχουν πλέον και άλλες ιατρικά εύλογες εξηγήσεις, που συνηγορούν υπέρ αυτής της εκδοχής. Σε αρουραίους, διαπιστώθηκε ότι τα εμβόλια mRNA της Moderna και της Biontech/Pfizer προκαλούν συγκεκριμένες καρδιακές δυσλειτουργίες.
Το εμβόλιο της Moderna προκάλεσε τόσο αρρυθμικές όσο και πλήρως ανομοιόμορφες καρδιακές συστολές, ενώ το εμβόλιο της Biontech/Pfizer αύξησε τη συστολή των κυττάρων του καρδιακού μυός, σε κυτταρικό επίπεδο. Και οι δύο μεταβολές μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο οξέων καρδιακών επεισοδίων και επομένως μπορεί να εξηγήσουν την υπερβολική θνησιμότητα μετά τον εμβολιασμό και την αύξηση των περιπτώσεων που χαρακτηρίστηκαν ως «αιφνίδιοι μη αναμενόμενοι θάνατοι».
Η μυοκαρδίτιδα που σχετίζεται με τον εμβολιασμό έχει επίσης περιγραφεί ως δυνητικά θανατηφόρα, με τις περισσότερες νοσοκομειακές περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας να εμφανίζονται σε νεαρούς άνδρες. Και στη συνέχεια της κεντρικής κλινικής μελέτης για το εμβόλιο της Biontech/Pfizer, παρατηρήθηκε 3,7-πλάσια αύξηση του αριθμού των θανάτων λόγω καρδιακών επεισοδίων σε όσους έλαβαν το εμβόλιο σε
σύγκριση με όσους έλαβαν μόνο Placebo (εικονικό φάρμακο).
Επιπλέον, αναφέρθηκε ένας θάνατος μετά τον εμβολιασμό, στον οποίο το εμβόλιο εξακολουθούσε να υπάρχει στη δεξιά κοιλία, η οποία είχε πολλαπλές επουλωτικές αλλοιώσεις του καρδιακού μυός που εμφανίστηκαν δύο έως τρεις εβδομάδες πριν από τον θάνατο και συμπίπτουν με τον χρόνο της δεύτερης ένεσης του εμβολίου 19 ημέρες πριν από τον θάνατο.
Τα αποτελέσματα μπορούν επίσης να εξηγηθούν από μια επαγόμενη από το εμβόλιο αυξημένη ευαισθησία σε άλλες ασθένειες εκτός της Covid-19, γεγονός που έχει ήδη οδηγήσει σε προτροπές προκειμένου να διερευνηθούν διεξοδικά οι μη ειδικές επιδράσεις των εμβολίων mRNA όσον αφορά τη συνολική θνησιμότητα.

Παράξενη έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς πολιτικής, μέσων μαζικής ενημέρωσης και επιστήμης 
Η γερμανική κυβέρνηση δεν είχε σαφώς κανένα ενδιαφέρον για μια έρευνα ανοικτού τύπου σχετικά με τις αιτίες της υπερβάλλουσας θνησιμότητας. Κατά τη διάρκεια εξέτασης στη γερμανική Μπούντεσταγκ τον Μάιο του 2023, ο Karl Lauterbach απάντησε σε ερώτηση σχετικά με την πιθανή αιτία της υπερβάλλουσας θνησιμότητας λόγω των εμβολίων Covid-19: «Αν προσπαθείτε να υπονοήσετε ότι η υπερβάλλουσα θνησιμότητα μπορεί να προκλήθηκε από τα εμβόλια που χορηγήθηκαν: δεν έχουμε καμία απόδειξη γι’ αυτό, δεν είναι ιατρικά εύλογο. Αυτή είναι μια επικίνδυνη λωποδυτική εκδοχή. Ως εκ τούτου, θα σας παρακαλούσα να μην κάνετε καν χειρονομίες προς αυτή την κατεύθυνση».
Προς τον κ. Lauterbach και άλλους υπεύθυνους: τα αποδεικτικά στοιχεία που λείπουν έχουν προσκομιστεί, όπως και η ιατρική ευλογοφάνεια. Οι δηλώσεις στο κείμενο αυτό δείχνουν ότι η υπερβάλλουσα θνησιμότητα θα μπορούσε να έχει προκληθεί εν μέρει από τους εμβολιασμούς που διενεργήθηκαν. Υπάρχουν πολυάριθμες ενδείξεις για αυτό, από τη Γερμανία και την Αγγλία, οι οποίες τώρα φαίνονται ακόμη και ιατρικά εύλογες. Αποτελεί επικίνδυνη παρέμβαση στην ελευθερία της έρευνας και της επιστήμης όταν κορυφαίοι πολιτικοί, μας ζητούν δημοσίως να μη σκεφτόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση.
Παρεμπιπτόντως, η δήλωση του κ. Lauterbach δεν ήταν μόνον μη επιστημονική μόνο τη στιγμή που έγινε, αλλά παραμένει ακόμη και αντιεπιστημονική, δεδομένου ότι ουδέποτε μπορούν να αποκλειστούν πιθανές αιτίες για ένα περιγραφόμενο αποτέλεσμα, όπως στη περίπτωση της υπερβάλλουσας θνησιμότητας. Ειδικά όχι από πλευράς πολιτικής – και ειδικότερα όταν το περιγραφόμενο αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ακόμη και συνέπεια αυτής ακριβώς της πολιτικής. Εξακολουθώ να έχω την εντύπωση ότι δεν υπάρχει μεγάλο δημόσιο ενδιαφέρον για να διερευνηθούν οι πραγματικές αιτίες της υπερβάλλουσας θνησιμότητας. Οι μεμονωμένοι πολιτικοί θα πρέπει ίσως να αναρωτηθούν γιατί έχουν κάνει τόσο έντονη εκστρατεία υπέρ του μαζικού εμβολιασμού, συμπεριλαμβανομένου του προτεινόμενου νομοσχεδίου για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, χωρίς να εξετάζουν επαρκώς τους πιθανούς κινδύνους για το άτομο. Αν αποδειχθούν θάνατοι μετά από έναν εμβολιασμό, ο εμβολιασμός αυτός κάθε άλλο παρά «απαλλαγμένος από παρενέργειες» είναι, όπως ισχυρίστηκε ο Karl Lauterbach το 2021.
Σε συζητήσεις με συναδέλφους από την επιστημονική κοινότητα, παρατηρώ επίσης ότι το θέμα συχνά αλλάζει όταν επισημαίνονται οι πολυάριθμες ανακολουθίες στη διαχείριση της πανδημίας. Λες και οι άνθρωποι δεν θέλουν πλέον να έχουν καμία σχέση με αυτό. Και στο περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης, επικρατεί επίσης μεγάλη σιωπή όσον αφορά τις πιθανές αιτίες της υπερβάλλουσας θνησιμότητας.
Ο εμβολιασμός κατά της Covid-19 ως πιθανή αιτία υπερβάλλουσας θνησιμότητας δεν πρέπει να αποτελεί αντικείμενο ταμπού
Πράγματι, θα μπορούσε να ισχύσει το γεγονός ότι ορισμένοι πολιτικοί έχουν λάβει κακές αποφάσεις, ότι οι επιστήμονες έχουν βιαστεί πολύ να διατυπώσουν ανώριμες συστάσεις και ότι η πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης έχει κάνει πολύ λίγα για να υποβάλει σε κριτική όλη τη διαχείριση της πανδημίας. Υπήρξε έλλειψη δημοσιογραφικής ευθιξίας. Ωστόσο, η πανδημία έχει πλέον τελειώσει. Γιατί όμως εξακολουθούν να συμβαίνουν συγκριτικά ελάχιστα πράγματα; Με βάση όλα τα τρέχοντα ευρήματα, μια κριτική συζήτηση για τον εμβολιασμό Covid-19 ως πιθανή αιτία της υπερβάλλουσας θνησιμότητας δεν πρέπει να αποτελεί ταμπού.
Σε κάθε περίπτωση, όσοι δεν αναγνωρίζουν αυτά τα επίσημα στοιχεία από την Αγγλία ως απόδειξη ότι ο εμβολιασμός θα μπορούσε να έχει συμβάλει στην υπερβάλλουσα θνησιμότητα, θα πρέπει να δώσουν στο κοινό μια επιστημονικά τεκμηριωμένη και αξιόπιστη εξήγηση για το πώς εξηγούν το σημαντικά υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από αιτίες εκτός Covid-19 μεταξύ των εμβολιασθέντων, ιδιαίτερα όσον αφορά την προφανή χρονική σύνδεση μεταξύ της εκστρατείας εμβολιασμού και του υψηλότερου ποσοστού θνησιμότητας, σε σχέση με τους μη εμβολιασθέντες.
Υπάρχουν ιστορικά προηγούμενα για την τρέχουσα κατάσταση: το 1999, το εμβόλιο Rotashield δεν συνιστάται πλέον για την προστασία έναντι των λοιμώξεων από ροταϊό, αφότου διαπιστώθηκε ότι 15 παιδιά είχαν υποστεί εγκολεασμό εντέρου. Όλα τα παιδιά ανάρρωσαν. Ο κατασκευαστής διέκοψε οικειοθελώς την περαιτέρω διάθεση του εμβολίου.
Τα δεδομένα θνησιμότητας από αιτίες εκτός της Covid-19 από την Αγγλία υποδηλώνουν ότι τα εμβόλια κατά της Covid-19 μπορεί να έχουν συμβάλει στην υπερβάλλουσα θνησιμότητα από το 2021 και μετά. Ωστόσο, τα εμβόλια εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε πολλές χώρες. Κατά την άποψή μου, είναι επομένως απαραίτητο να επανεκτιμηθούν τα οφέλη και οι κίνδυνοι των εμβολίων κατά της Covid-19.

Σημ. Μετ. εγκολεασμός είναι μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία ένα τμήμα του εντέρου διπλώνει και εισέρχεται στο τμήμα του εντέρου που βρίσκεται αμέσως μπροστά του

* Ο Günter Kampf είναι συγγραφέας μη μυθοπλασίας, ανεξάρτητος εξειδικευμένος υγιεινολόγος και περιβαλλοντολόγος στο Αμβούργο και επίκουρος καθηγητής υγιεινής και περιβαλλοντολογικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Greifswald. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 250 επιστημονικά άρθρα, 44 κεφάλαια βιβλίων και δώδεκα εξειδικευμένα βιβλία, μεταξύ των οποίων και το «Η διαχείριση πανδημιών υπό δοκιμασία – ο υποχρεωτικός εμβολιασμός”.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου