Του Απόστολου Αποστολόπουλου
Η προπαγάνδα των ΜΜΕ στην Ελλάδα έχει θεοποιήσει τον Ερντογάν και εμφανίζει την Τουρκία ανίκητη. Ο Ερντογάν-φόβητρο εξυπηρετεί ασφαλώς κάθε υποχώρηση της Αθήνας αλλά το ερώτημα παραμένει: Τι πράγματι είναι η Τουρκία σήμερα, μια αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ή ένα ψευδεπίγραφο ομοίωμά της, σκιάχτρο για σπουργίτια;
ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΔΥΤΙΚΟ ΧΩΡΟ, περιλαμβάνοντας τη Ρωσία, ο Ερντογάν μαζί με τον Πούτιν είναι οι δυο δεσπόζουσες πολιτικές προσωπικότητες. Χαρακτηριστικό και των δυο είναι ότι μετέτρεψαν τις χώρες τους από ασθενείς παίκτες, παίγνια των ισχυρών της Δύσης, σε πρωταγωνιστές των εξελίξεων. Με τη διαφορά ότι η Ρωσία ανακτά τη θέση και το κύρος της Μεγάλης Δύναμης που ήδη κατείχε ενώ η Τουρκία κινείται σε ένα στρόβιλο αντιτιθέμενων ροπών με άγνωστο τέλος. Ο Πούτιν ξανάδωσε στη Ρωσία την εθνική της περηφάνια. Ο Ερντογάν πήρε μια αφανή και ασθενή αστική τάξη της Ανατολής και την ανέβασε στο βάθρο της ιθύνουσας αστικής τάξης. Οι αντιστάσεις του κοσμικού κεμαλισμού στόμωσαν την αρχική ορμή των ισλαμιστών αστών της Ανατολής και τα μετέπειτα γεγονότα, ως σήμερα, με την ήττα των τζιχαντιστών, έδωσαν προτεραιότητα στην εθνική και όχι στη θρησκευτική πλευρά της τουρκικής δυναμικής. Ο διχασμός της τουρκικής κοινωνίας καθιστά ασταθή την εξουσία του Ερντογάν αν ανακύψουν σοβαρές δυσκολίες, όπως προμηνύεται.
Για να φτάσει να διεκδικεί σήμερα ο Ερντογάν όσα θεωρεί τουρκική ιδιοκτησία, χρειάστηκαν δυο δεκαετίες προετοιμασίας ώστε το κράτος και ο κόσμος να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν με αυτοπεποίθηση τις αντιδράσεις του διεθνούς περίγυρου στις τουρκικές απαιτήσεις. Την ακριβώς αντίθετη πορεία ακολούθησε η Ελλάδα. Με μικρές, ασθενείς και μικρής διάρκειας εξαιρέσεις, οι ελληνικές ηγεσίες, από την εποχή Σημίτη, καλλιέργησαν συστηματικά την ηττοπάθεια, την αυτοεγκατάλειψη, την άκριτη υπακοή στους «Μεγάλους Συμμάχους». Ο πολιτικός κόσμος, κυβερνήσεις και αντιπολιτεύσεις, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, έχτισαν μια κοινωνία διαφθοράς, αδιαφορίας, χωρίς αλληλεγγύη, με μόνο κίνητρο το εγωιστικό ατομικό συμφέρον, τη μοιρολατρία και την υποταγή.
Ο Ερντογάν, με την ανάμιξή του στη Συρία και οδηγό του την αλαζονεία πατάει στο δρόμο της καταστροφής του ίδιου και της χώρας του, χωρίς επιστροφή. Τα περιθώρια λιγοστεύουν αν και απομένουν ίσως ακόμα μικρά περιθώρια διάσωσης. Το άμεσο πρόβλημα είναι να ξεφύγει από την παγίδα του Τραμπ. Η εξαγγελία του Τραμπ ότι φεύγει από τη Συρία έφερε τον Ερντογάν αντιμέτωπο με τον Πούτιν, το μοναδικό αντίβαρο στις πιέσεις των ΗΠΑ. Το κακό, για τον Ερντογάν, είναι ότι Πούτιν και Τραμπ βρίσκονται προφανώς σε διαρκή συνεννόηση. Για το μέλλον της περιοχής και για τη μοίρα του. Ο Ερντογάν μάλλον θα βρεθεί στη θέση να βάλει την ουρά στα σκέλια και να φύγει από τη Συρία. Σαν βρεγμένη γάτα. Και αυτό είναι η ευοίωνη προοπτική.
Η ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ στο έδαφος της Συρίας έχει μια καθοριστική ομοιότητα με την εισβολή στην Κύπρο. Το καθεστώς στην Τουρκία ήταν άλλο τότε, οι συνθήκες ανόμοιες και οι σκοποί διαφορετικοί. Αλλά το καθοριστικό γεγονός είναι ένα: Ο Ετσεβίτ τότε και ο Ερντογάν σήμερα χρειάστηκαν και πήραν ρητή άδεια (αν όχι εντολή) για να αποφασίσουν την εισβολή. Από αυτή την καθοριστική άποψη η Τουρκία παραμένει από τότε ως τώρα στο ίδιο καθεστώς αιχμαλωσίας, ως προς την αυτονομία δράσης, που είχε πριν από περίπου μισό αιώνα. Τα λόγια και οι απαιτήσεις του Ερντογάν πρέπει να ζυγιστούν με αυτό το κριτήριο. Πρόκειται για μεγαλοστομίες και όχι για λόγια ενός ισχυρού άνδρα, ικανού να δράσει αυτόνομα, με επίγνωση των διεθνών συσχετισμών. Είναι ξεχωριστό ζήτημα ότι οι κοινωνικές δυνάμεις που κινητοποιούνται στην Τουρκία θα απαιτούν, με ή χωρίς Ερντογάν, όλο και περισσότερα ή θα καταστραφούν από τις υπέρτερες δυνάμεις των επικυρίαρχων. Όπως καταστράφηκε το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας το 1922. Ο κίνδυνος για την Ελλάδα ίσως δεν είναι ο Ερντογάν αλλά οι διάδοχοί του.
Κάθε χώρα, και η Ελλάδα, μπορεί να υπερασπίζεται την ακεραιότητά της με σύνεση και επίγνωση του διεθνούς περιβάλλοντος. Ούτε οι Αμερικάνοι ούτε οι Ευρωπαίοι, ούτε κανείς μπορεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε γιουσουφάκι της Τουρκίας, αν εμείς οι ίδιοι δεν αποδεχθούμε αυτό το ρόλο. Η Ελλάδα είναι χρήσιμη ως αντίβαρο ή συμπλήρωμα της Τουρκίας, όχι ως δουλικό. Αλλά χρειάζεται λίγος νους και ελάχιστο σθένος. Π.χ. όταν ο Πομπέο ήρθε εδώ κανείς δεν προσπάθησε για το ελάχιστο: να μας δοθεί η άδεια να πουλάμε τα αγροτικά μας προϊόντα χωρίς περιορισμούς. Άλλο να μένουν αδρανείς οι S300, άλλο να διώχνουμε την COSCO από την Αλεξανδρούπολη κι άλλο να μην μπορούμε να πουλήσουμε ροδάκινα στη Ρωσία. Δεν θα πάθαινε κάτι η αμερικανική στρατηγική αν οι Ρώσοι έτρωγαν ελληνικά ροδάκινα.
Η Τουρκία παραμένει εξαρτημένη από τους ισχυρούς, ΗΠΑ και Ρωσία. Αν ο Ερντογάν καταστραφεί δεν θα είναι επειδή «πήρε ψηλά τον αμανέ» αλλά επειδή η Τουρκία εντάσσεται σε κάποιο σενάριο των ΗΠΑ, μακροπρόθεσμου γεωπολιτικού συμφέροντος, που προβλέπει τον τεμαχισμό της. Με ανοιχτό το ερώτημα αν οι ΗΠΑ μας βλέπουν πακέτο ως μια ενιαία περιοχή και κοινή μοίρα, όπως όταν μας ενέταξαν μαζί στο ΝΑΤΟ. Τέτοιοι σχεδιασμοί αναβάλλονται αλλά δεν ματαιώνονται. Όλα αυτά, όμως, δεν δικαιολογούν ότι η πατρίδα μας σέρνεται στον γκρεμό χωρίς καμία αντίσταση. Κρίμα.
ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΔΥΤΙΚΟ ΧΩΡΟ, περιλαμβάνοντας τη Ρωσία, ο Ερντογάν μαζί με τον Πούτιν είναι οι δυο δεσπόζουσες πολιτικές προσωπικότητες. Χαρακτηριστικό και των δυο είναι ότι μετέτρεψαν τις χώρες τους από ασθενείς παίκτες, παίγνια των ισχυρών της Δύσης, σε πρωταγωνιστές των εξελίξεων. Με τη διαφορά ότι η Ρωσία ανακτά τη θέση και το κύρος της Μεγάλης Δύναμης που ήδη κατείχε ενώ η Τουρκία κινείται σε ένα στρόβιλο αντιτιθέμενων ροπών με άγνωστο τέλος. Ο Πούτιν ξανάδωσε στη Ρωσία την εθνική της περηφάνια. Ο Ερντογάν πήρε μια αφανή και ασθενή αστική τάξη της Ανατολής και την ανέβασε στο βάθρο της ιθύνουσας αστικής τάξης. Οι αντιστάσεις του κοσμικού κεμαλισμού στόμωσαν την αρχική ορμή των ισλαμιστών αστών της Ανατολής και τα μετέπειτα γεγονότα, ως σήμερα, με την ήττα των τζιχαντιστών, έδωσαν προτεραιότητα στην εθνική και όχι στη θρησκευτική πλευρά της τουρκικής δυναμικής. Ο διχασμός της τουρκικής κοινωνίας καθιστά ασταθή την εξουσία του Ερντογάν αν ανακύψουν σοβαρές δυσκολίες, όπως προμηνύεται.
Για να φτάσει να διεκδικεί σήμερα ο Ερντογάν όσα θεωρεί τουρκική ιδιοκτησία, χρειάστηκαν δυο δεκαετίες προετοιμασίας ώστε το κράτος και ο κόσμος να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν με αυτοπεποίθηση τις αντιδράσεις του διεθνούς περίγυρου στις τουρκικές απαιτήσεις. Την ακριβώς αντίθετη πορεία ακολούθησε η Ελλάδα. Με μικρές, ασθενείς και μικρής διάρκειας εξαιρέσεις, οι ελληνικές ηγεσίες, από την εποχή Σημίτη, καλλιέργησαν συστηματικά την ηττοπάθεια, την αυτοεγκατάλειψη, την άκριτη υπακοή στους «Μεγάλους Συμμάχους». Ο πολιτικός κόσμος, κυβερνήσεις και αντιπολιτεύσεις, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, έχτισαν μια κοινωνία διαφθοράς, αδιαφορίας, χωρίς αλληλεγγύη, με μόνο κίνητρο το εγωιστικό ατομικό συμφέρον, τη μοιρολατρία και την υποταγή.
Ο Ερντογάν, με την ανάμιξή του στη Συρία και οδηγό του την αλαζονεία πατάει στο δρόμο της καταστροφής του ίδιου και της χώρας του, χωρίς επιστροφή. Τα περιθώρια λιγοστεύουν αν και απομένουν ίσως ακόμα μικρά περιθώρια διάσωσης. Το άμεσο πρόβλημα είναι να ξεφύγει από την παγίδα του Τραμπ. Η εξαγγελία του Τραμπ ότι φεύγει από τη Συρία έφερε τον Ερντογάν αντιμέτωπο με τον Πούτιν, το μοναδικό αντίβαρο στις πιέσεις των ΗΠΑ. Το κακό, για τον Ερντογάν, είναι ότι Πούτιν και Τραμπ βρίσκονται προφανώς σε διαρκή συνεννόηση. Για το μέλλον της περιοχής και για τη μοίρα του. Ο Ερντογάν μάλλον θα βρεθεί στη θέση να βάλει την ουρά στα σκέλια και να φύγει από τη Συρία. Σαν βρεγμένη γάτα. Και αυτό είναι η ευοίωνη προοπτική.
Η ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ στο έδαφος της Συρίας έχει μια καθοριστική ομοιότητα με την εισβολή στην Κύπρο. Το καθεστώς στην Τουρκία ήταν άλλο τότε, οι συνθήκες ανόμοιες και οι σκοποί διαφορετικοί. Αλλά το καθοριστικό γεγονός είναι ένα: Ο Ετσεβίτ τότε και ο Ερντογάν σήμερα χρειάστηκαν και πήραν ρητή άδεια (αν όχι εντολή) για να αποφασίσουν την εισβολή. Από αυτή την καθοριστική άποψη η Τουρκία παραμένει από τότε ως τώρα στο ίδιο καθεστώς αιχμαλωσίας, ως προς την αυτονομία δράσης, που είχε πριν από περίπου μισό αιώνα. Τα λόγια και οι απαιτήσεις του Ερντογάν πρέπει να ζυγιστούν με αυτό το κριτήριο. Πρόκειται για μεγαλοστομίες και όχι για λόγια ενός ισχυρού άνδρα, ικανού να δράσει αυτόνομα, με επίγνωση των διεθνών συσχετισμών. Είναι ξεχωριστό ζήτημα ότι οι κοινωνικές δυνάμεις που κινητοποιούνται στην Τουρκία θα απαιτούν, με ή χωρίς Ερντογάν, όλο και περισσότερα ή θα καταστραφούν από τις υπέρτερες δυνάμεις των επικυρίαρχων. Όπως καταστράφηκε το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας το 1922. Ο κίνδυνος για την Ελλάδα ίσως δεν είναι ο Ερντογάν αλλά οι διάδοχοί του.
Κάθε χώρα, και η Ελλάδα, μπορεί να υπερασπίζεται την ακεραιότητά της με σύνεση και επίγνωση του διεθνούς περιβάλλοντος. Ούτε οι Αμερικάνοι ούτε οι Ευρωπαίοι, ούτε κανείς μπορεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε γιουσουφάκι της Τουρκίας, αν εμείς οι ίδιοι δεν αποδεχθούμε αυτό το ρόλο. Η Ελλάδα είναι χρήσιμη ως αντίβαρο ή συμπλήρωμα της Τουρκίας, όχι ως δουλικό. Αλλά χρειάζεται λίγος νους και ελάχιστο σθένος. Π.χ. όταν ο Πομπέο ήρθε εδώ κανείς δεν προσπάθησε για το ελάχιστο: να μας δοθεί η άδεια να πουλάμε τα αγροτικά μας προϊόντα χωρίς περιορισμούς. Άλλο να μένουν αδρανείς οι S300, άλλο να διώχνουμε την COSCO από την Αλεξανδρούπολη κι άλλο να μην μπορούμε να πουλήσουμε ροδάκινα στη Ρωσία. Δεν θα πάθαινε κάτι η αμερικανική στρατηγική αν οι Ρώσοι έτρωγαν ελληνικά ροδάκινα.
Η Τουρκία παραμένει εξαρτημένη από τους ισχυρούς, ΗΠΑ και Ρωσία. Αν ο Ερντογάν καταστραφεί δεν θα είναι επειδή «πήρε ψηλά τον αμανέ» αλλά επειδή η Τουρκία εντάσσεται σε κάποιο σενάριο των ΗΠΑ, μακροπρόθεσμου γεωπολιτικού συμφέροντος, που προβλέπει τον τεμαχισμό της. Με ανοιχτό το ερώτημα αν οι ΗΠΑ μας βλέπουν πακέτο ως μια ενιαία περιοχή και κοινή μοίρα, όπως όταν μας ενέταξαν μαζί στο ΝΑΤΟ. Τέτοιοι σχεδιασμοί αναβάλλονται αλλά δεν ματαιώνονται. Όλα αυτά, όμως, δεν δικαιολογούν ότι η πατρίδα μας σέρνεται στον γκρεμό χωρίς καμία αντίσταση. Κρίμα.
Πηγή: edromos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου