Ο ...Γιάνναρος απόθανε* ...αλλά η κοινωνία παραμένει ζωντανή!

 

 Άβα Μπουλούμπαση

Υπάρχει μια γενική τάση υποτίμησης της αποκριάς, και μάλιστα από ανθρώπους διαβασμένους. Ανακαλύπτεται πρόσφατα το «χυδαίο», «λαϊκίστικο» ή «σεξιστικό» περιεχόμενο των παλιών ή νεώτερων εθίμων που ξεπροβάλλουν πιο έντονα τις μέρες τούτες.
Χωρίς να ταυτιζόμαστε με την άποψη πως «ό,τι λαϊκό, είναι και καθαγιασμένο», καλό θα ήταν να αφουγκραστούμε προσεκτικά τη φωνή της κοινωνίας, όπως εκφράζεται και μέσα από τα διάφορα δρώμενα.
Αν στρέψουμε τη ματιά μας σε μικρότερες εκδηλώσεις, από αυτές που δεν απασχολούν το κεντρικό μιντιακό σκηνικό, θα ανακαλύψουμε πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία. Από τον συλλογικό, δημοκρατικό τρόπο διοργάνωσης (όλοι και όλες συμμετέχουν, όπως μπορεί ο καθένας και η καθεμιά), και την προσπάθεια ελάχιστης οικονομικής επιβάρυνσης με αποφυγή μεγαλοκλασσάτων «χορηγών», μέχρι τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των ερασιτεχνών συμμετεχόντων και τα απλά καθημερινά υλικά των κατασκευών, όλα αποπνέουν κάτι διακριτό, και ξεχωριστό από τις επαγγελματικές επικοινωνιακές διοργανώσεις του είδους.
Αλλά αυτό που πραγματικά μετράει, είναι το περιεχόμενο, το «σημαινόμενο» των αρμάτων και των μεταμφιέσεων. Σε μια εποχή όπου οι τραγικές εσωτερικές και εξωτερικές συνθήκες που ζούμε, έχουν αλλοιώσει μέχρις εξαφάνισης την ταυτότητα μας, τα στοιχεία της όποιας παράδοσης θεωρούνται αναχρονιστικά και συντηρητικά, και η άμεση έκφραση του κόσμου «μυρίζει βαρβατίλα» στους ελιτιστές.
Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε για πολλοστή φορά την παμπάλαια προέλευση των αποκριάτικων εθίμων του τόπου μας, σαν άλλοθι νομιμοποίησης τους. Στην εποχή μετάβασης που ζούμε, το παλιό δοκιμάζεται και ίσως πεθαίνει, και το νέο πασχίζει να γεννηθεί, αλλά αυτό καθόλου δεν πρέπει να μας φοβίζει.
 

Παράδοση δεν είναι η διατήρηση της στάχτης αλλά η μεταφορά της φλόγας....
Παράδοση δεν είναι μόνο οι φουστανέλες και τα τσαρούχια: είναι η καταλυτική σάτιρα, ο αυθορμητισμός, η αυτενέργεια, η συλλογικότητα και η συμμετοχή!
Κι έχουν όλα αυτά τα στοιχεία, λιγότερο ή περισσότερο εύστοχα, οι «μικρές» αποκριάτικες εκδηλώσεις της πατρίδας μας. Όπου ο «Γιάνναρος», η «γρια μπαμπόγρια» και η «θεια μου η Νικολάκαινα», αγκαλιά με τη Ρωμάνα-καμήλα και το γαϊτανάκι, συνυπάρχουν με την καταλυτική κριτική της πολιτικής και κοινωνικής, ελληνικής και παγκόσμιας επικαιρότητας. Η απόλυτη ελευθερία έκφρασης και η κάθετη απόρριψη κάθε είδους λογοκρισίας, με την επιβαλλόμενη ατομική και συλλογική ευθύνη, -και μόνα αποκλειστέα τη βία, τον ρατσισμό και τον φασισμό-, εξασφαλίζουν έναν «χώρο έκφρασης», συχνά ανύπαρκτο στον επίσημο δημόσιο λόγο. Κι αυτό το έχει απόλυτη ανάγκη η κοινωνία σήμερα.

Ταυτότητα χωρίς ελευθερία δεν μπορεί να υπάρξει.
Και επειδή (για λόγους που ξεφεύγουν από το στόχο αλλά και τις δυνατότητες τούτου του σημειώματος), είναι στοιχεία που έχουμε χάσει σε μεγάλο βαθμό σήμερα, πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να τα ανακτήσουμε, να τα προστατέψουμε ή και να επανεφεύρουμε αν χρειάζεται.

Όλη η κοινωνία μαζί,
με κουράγιο, αλληλεγγύη και ζεστασιά, με την απαραίτητη και ζωογόνα λαϊκότητα, μόνο αντίδοτο στην τάση του αλληλοσπαραγμού και του κοινωνικού αυτοματισμού.
Μια κοινωνία που έχει μάθει να αντιστέκεται με τη σάτιρα, με τα τραγούδια, με τους χορούς, με την τέχνη (αλλά και με τα –για κάποιους ενοχλητικά- συλλαλητήρια..). Μια κοινωνία στην οποία ανήκουμε και πρέπει να σταθούμε δίπλα. Μια κοινωνία που μπορεί κάποτε να λοξοδρομεί, αλλά τελικά βρίσκει το δρόμο προς το μέλλον. Μια κοινωνία, ένας λαός, μια χώρα, στην οποία πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη.. Καλή Σαρακοστή σε όλες και όλους!

*Από το γνωστό παραδοσιακό τραγούδι της Καρπάθου

sioualtec.blogspot.gr