Η επαρχία που ραγίζει

Στέλιος Μήλιος

Mεταπτυχιακός φοιτητής Δημόσιας Διοίκησης

Η Ελλάδα της περιφέρειας δεν βρίσκεται στην επικαιρότητα. Δεν βρίσκεται στις προτεραιότητες. Και, κυρίως, δεν βρίσκεται στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Οχι πως περιμέναμε και τίποτα διαφορετικό από τους «επιτελικούς».

Από μια κυβέρνηση που αντιλαμβάνεται την κοινωνία ως πεδίο πειραματισμού και την περιφέρεια ως ενοχλητική στατιστική, δεν υπήρξε ποτέ πρόθεση, μόνο προσχήματα. Βρίσκεται σε μια σιωπηλή φθορά, μακριά από τα φώτα.

Στις πόλεις που αδειάζουν. Στις δημόσιες δομές που υπολειτουργούν. Στους ανθρώπους που παλεύουν με την αβεβαιότητα. Βρίσκεται εκεί όπου οι αριθμοί δεν αποτυπώνουν την αλήθεια, αλλά τη συγκαλύπτουν.

Η επαρχία δεν χρειάζεται συναισθηματική υπεράσπιση. Χρειάζεται πολιτική προτεραιοποίηση. Χρειάζεται ένα νέο αφήγημα, ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, που να βασίζεται στην ισότητα ευκαιριών, στη συμμετοχή, στη διαφάνεια και στον σεβασμό της αξιοπρέπειας των ανθρώπων που επιλέγουν να μένουν και να δημιουργούν εκτός κέντρου.

Η Δυτική Μακεδονία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Με πληθυσμιακή μείωση 13,7%, με νέους να μεταναστεύουν, με το παραγωγικό δυναμικό να φθίνει και την αγορά εργασίας να αποκλείει αντί να ενσωματώνει. Και την ίδια στιγμή, εκατομμύρια ευρώ από αναπτυξιακά προγράμματα «κυκλοφορούν» σε κλειστά δίκτυα εξουσίας και διαπλοκής, με ελάχιστη λογοδοσία, μηδενική αξιολόγηση και σχεδόν ανύπαρκτο κοινωνικό αποτύπωμα.

Οι πολιτικές «ανάπτυξης» έχουν μετατραπεί σε μηχανισμούς αναπαραγωγής ισχύος για συγκεκριμένους κύκλους και όχι σε εργαλεία βελτίωσης της ζωής των πολιτών. Ο,τι σχεδιάζεται σχεδιάζεται για να εξυπηρετεί ρόλους, όχι ανάγκες.

Οταν οι νέοι μαθαίνουν να συντάσσουν βιογραφικά, αλλά όχι να χτίζουν προοπτική. Οταν οι αυτοδιοικητικές αρχές λειτουργούν περισσότερο ως διαχειριστικοί φορείς έργων και λιγότερο ως δημοκρατικοί θεσμοί με κοινωνική αποστολή. Οταν οι δημόσιοι οργανισμοί ιδρύονται για να εξυπηρετούν σχέσεις και όχι ανάγκες. Οταν η πολιτική μετατρέπεται σε τεχνική διοίκηση της απραξίας και όχι σε πεδίο συλλογικής οραματικής δράσης. Τότε, το πρόβλημα παύει να είναι τοπικό και γίνεται θεσμικό.

Η επαρχία δεν ζητά ελεημοσύνη. Δεν ζητά ούτε να την «ανακαλύψουμε». Ζητά να ακουστεί, να συμμετάσχει, να αποτελέσει ισότιμο υποκείμενο στον εθνικό σχεδιασμό. Ζητά μια πολιτεία που να αντιλαμβάνεται ότι χωρίς ενεργές τοπικές κοινωνίες δεν υπάρχει λειτουργική δημοκρατία.

Ομως αυτό δεν μπορεί να συμβεί υπό τη διακυβέρνηση μιας εξουσίας που έχει αποδειχθεί ανίκανη να ακούσει και πρόθυμη να εξυπηρετεί λίγους. Μιας κυβέρνησης που, με την αποδιάρθρωση θεσμών, την περιφρόνηση της διαφάνειας και τη διαρκή αναπαραγωγή των ανισοτήτων, δεν μπορεί να εγγυηθεί ούτε την ισότητα, ούτε την πρόοδο, ούτε τη δημοκρατία.

Η κοινωνική κόπωση που παρατηρούμε δεν είναι συγκυριακή. Είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς πολιτικής αδράνειας απέναντι στις δομικές ανάγκες της περιφέρειας. Η εγκατάλειψη της συμμετοχής, της λογοδοσίας και του δημόσιου διαλόγου έχει αφήσει πίσω της ένα κενό εμπιστοσύνης που δεν γεμίζει με αναρτήσεις και δελτία Τύπου.

Ως νέος επιστήμονας και πολίτης που ζει και εργάζεται στην επαρχία, καταθέτω με ευθύνη τούτο το απλό αλλά καθαρό μήνυμα: Η χώρα δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια της όταν η περιφέρειά της μαραζώνει. Η πολιτική δεν μπορεί να έχει νόημα όταν δεν την αναγνωρίζουν αυτοί που την έχουν περισσότερο ανάγκη.

Χρειαζόμαστε ένα νέο πολιτικό πλαίσιο, μια συμμετοχική επανεκκίνηση της περιφέρειας, που να βασίζεται:

● στην αναδιανομή ευκαιριών

● στην πραγματική λογοδοσία των αναπτυξιακών εργαλείων
● στη στήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας
● στη συγκρότηση θεσμών διαβούλευσης
● και κυρίως: στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτείας και πολίτη.

Ο τόπος μας δεν έχει ανάγκη από επικοινωνιακές πολιτικές. Χρειάζεται πολιτική με αξιακή βάση, με στρατηγική σκέψη και με λαϊκή εντολή. Ο τόπος μας δεν έχει ανάγκη από διαχειριστές. Χρειάζεται οραματιστές με ρίζες και συνείδηση ευθύνης.

Ο τόπος μας δεν έχει ανάγκη από τεχνικές λύσεις. Χρειάζεται πολιτική βούληση για μια δίκαιη, συμπεριληπτική, προοδευτική επανεκκίνηση.

Η σημερινή κυβέρνηση δεν απέτυχε απλώς να στηρίξει την περιφέρεια. Επέλεξε να τη μετατρέψει σε στατιστικό πεδίο πειραμάτων, σε σκηνικό επιδοτήσεων και σε δεξαμενή σιωπής. Αντί για συμμετοχή, έδωσε υποταγή. Αντί για ευκαιρίες, διανομή ρόλων. Η εγκατάλειψη της επαρχίας δεν είναι αμέλεια. Είναι συνειδητή πολιτική. Η επαρχία δεν είναι περιθώριο.

Είναι καθρέφτης της δημοκρατίας μας. Και αυτή τη στιγμή, είναι ραγισμένος.

www.efsyn.gr