Πατριώτης δεν είναι αυτός που κραυγάζει. Ούτε θρησκευόμενος είναι αυτός που διαλαλεί το πιστεύω του σαν να το έχει για πούλημα. Ο πατριωτισμός και η πίστη είναι βιώματα εσωτερικά, που δεν χρειάζονται δημόσια επιβεβαίωση, δεν επιζητούν χειροκρότημα. Εκφράζονται, όταν χρειαστεί, με τρόπο αυθεντικό και χωρίς επίδειξη. Δεν έχουν ανάγκη σημαίες, λάβαρα και μικρόφωνα. Όταν το φωνάζεις, ίσως δεν το έχεις. Ίσως απλώς το χρησιμοποιείς.
Ο σκεπτόμενος άνθρωπος, ο ενεργός πολίτης, κάνει την αυτοκριτική του. Αν δεν το κάνει, είναι μισός. Χωρίς πυξίδα, χωρίς αντίληψη για όσα συμβαίνουν γύρω του, είτε στον μικρό του κύκλο είτε στο ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο. Όποιος αποστρέφεται τα κοινά, δεν το κάνει από επίγνωση, αλλά επειδή αποπροσανατολίζεται. Κι αυτός ο αποπροσανατολισμός είναι, στην εποχή μας, πολιτικό σχέδιο. Οι ηγέτες δεν θέλουν τον πολίτη παρόντα, αλλά απόντα. Όχι απαιτητικό, αλλά υποταγμένο. Όχι να ρωτάει, αλλά να χειροκροτεί.
Η κινητοποίηση γίνεται μόνο στις κάλπες, όταν το πολιτικό σύστημα αναζητεί αριθμούς, όχι συνειδήσεις. Εκεί θυμάται την «πατρίδα» και τη «θρησκεία». Τις επικαλείται, τις χρησιμοποιεί. Φανατίζει, διχάζει, εξαπατά. Ο πολίτης χάνει τη βούλησή του, δεν διακρίνει, δεν επιλέγει. Μόνο ακολουθεί. Οι περισσότεροι καταλαβαίνουν τι γίνεται, κάποιοι όμως όχι. Η κρίση τους έχει θαμπώσει. Κάτι σαν φίλτρο μπροστά στα μάτια. Μια μεμβράνη που θολώνει τη νόηση.
Τα εργαλεία πολλά. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προβάλλουν ό,τι συμφέρει και αποσιωπούν ό,τι ενοχλεί. Εξισώνουν το ασήμαντο με το κρίσιμο. Ελέγχουν τη ροή της πληροφορίας και άρα και την κατεύθυνση της σκέψης. Το πλήθος κατευθύνεται, σχεδόν μηχανικά. Παίζει το ρόλο που του έχει ανατεθεί χωρίς να το γνωρίζει. Και πίσω από την κουρτίνα, κάποιοι ολίγοι, καλά οργανωμένοι, χειρίζονται τα «εθνικά», τα «θρησκευτικά», τα «ηθικά» και τα «κοινωνικά», σαν χαρτιά σε τραπέζι τυχερών παιγνίων. Και τα ποντάρουν. Όχι για το καλό της χώρας, αλλά για τα δικά τους συμφέροντα.
Η χώρα δεν αντιμετωπίζεται ως πατρίδα, αλλά ως ιδιοκτησία. Και το ξεπούλημα συνεχίζεται, ενίοτε για ένα τίποτα. Μοιράζουν δημόσια γη, προνόμια, μέχρι και γήπεδα, λες και τους ανήκουν. Και όλα αυτά με χρήματα που δεν είναι δικά τους. Είναι δικά μας. Ποιος να τους σταματήσει; Η Βουλή; Μα είναι ο χώρος που όλα ξεπλένονται. Όταν χρειάζεται, πλειοψηφίες δημιουργούνται, νόμοι ψηφίζονται, ευθύνες εξαφανίζονται.
Το «εθνικό συμφέρον» είναι το μόνιμο άλλοθι. Το ακλόνητο επιχείρημα που κατισχύει όλων. Με αυτή τη σημαία ήρθαν τα Μνημόνια. Με αυτήν δικαιολογούνται επιλογές και εγκλήματα πολιτικής φύσεως. Και όσο περνούν τα χρόνια, τόσο πιο βαθιά προχωρά η διαφθορά, ο αμοραλισμός και η θεσμική κατάρρευση. Κι όμως, όλοι αθώοι. Όλοι καθαροί. Και η Βουλή –όπως πάντα– διαθέσιμη να καθαγιάσει και να ξεπλύνει. Τι απομένει; Μια κοινωνία μουδιασμένη. Μια σιωπηλή ντροπή. Μια αποδοχή χωρίς λέξεις.
Κι από την άλλη πλευρά, υπάρχει κι ο κόσμος που χειροκροτεί. Ο κόσμος που δεν αμφισβητεί. Που έχει ταυτιστεί με την εξουσία, την υπερασπίζεται, τη συγχωρεί και την επιβραβεύει. Ένας κόσμος τηλεκατευθυνόμενος, με βλέμμα αλλοιωμένο από χρωματιστά γυαλιά, που δεν βλέπει ούτε καταλαβαίνει. Πάντα υπήρχαν αυτοί. Είναι αναγκαίοι για να πεθαίνουν οι Δημοκρατίες. Σβήνουν σιγά-σιγά. Και μετατρέπονται σε αυταρχικά καθεστώτα, με ηγέτες ανάλογους της κοινωνίας που τους γεννά.
Όταν μια φωνή διαφωνεί, πρέπει να σιγήσει. Όταν ένα στόμα φωνάζει «όχι», πρέπει να κλείσει. Το παράδειγμα το δίνει πρώτος ο Τραμπ, κι η τακτική ταξιδεύει, μεταφέρεται, εισάγεται. Καταλήγει στη Γάζα, όπου η ιστορία γράφεται με αίμα. Εκεί όπου ο Νετανιάχου και η ακροδεξιά κυβέρνησή του εγκληματούν καθημερινά χωρίς έλεος, με τη Δύση να σιωπά. Χωρίς καμία φωνή αντίστασης. Χωρίς ίχνος ανθρωπισμού. Με νέες εικόνες φρίκης. Νέα κρεματόρια.
Και η Ευρώπη; Ο ανθρωπισμός της είναι λέξη κενή. Αναζητείται στα χαρτιά, στους λόγους, στις συνόδους. Όχι στην πράξη. Υποκρισία, ψέμα και επίπλαστη ευημερία. Μέχρι να φτάσει κι εδώ. Μέχρι να έρθει κι η σειρά μας.
Όταν μια φωνή διαφωνεί, πρέπει να σιγήσει. Όταν ένα στόμα φωνάζει «όχι», πρέπει να κλείσει. Το παράδειγμα το δίνει πρώτος ο Τραμπ, κι η τακτική ταξιδεύει, μεταφέρεται, εισάγεται. Καταλήγει στη Γάζα, όπου η ιστορία γράφεται με αίμα. Εκεί όπου ο Νετανιάχου και η ακροδεξιά κυβέρνησή του εγκληματούν καθημερινά χωρίς έλεος, με τη Δύση να σιωπά. Χωρίς καμία φωνή αντίστασης. Χωρίς ίχνος ανθρωπισμού. Με νέες εικόνες φρίκης. Νέα κρεματόρια.
Και η Ευρώπη; Ο ανθρωπισμός της είναι λέξη κενή. Αναζητείται στα χαρτιά, στους λόγους, στις συνόδους. Όχι στην πράξη. Υποκρισία, ψέμα και επίπλαστη ευημερία. Μέχρι να φτάσει κι εδώ. Μέχρι να έρθει κι η σειρά μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου